MATTHIJS VERMEULEN

Matthijs Vermeulen

aan

Thea Diepenbrock

Louveciennes, 27 juni 1946

Louveciennes

Donderdagmiddag 27 Juni 1946

Mijn Thea,

Hierbij de brief van Suus en ziehier de copie van mijn antwoord.

Lieve Suus,

Veel dank voor je hartelijken brief met je goede wenschen voor het leven dat Thea en ik samen beginnen. Het is voor mij een groot geluk Thea gevonden te hebben. Niet alleen doet ze goed wat ze doet, zooals je terecht zegt. Maar ze heeft ook een onwaardeerbaar hart, een echt hart van goud. En daarbij houdt het niet op. Ook wat zij denkt, dat denkt zij goed. Zij heeft een bewonderenswaardige intelligentie, welke zij bewonderenswaardig gebruikt. En dat is nog niet alles. Ze heeft ook een magnifiek, loyaal karakter, even praktisch als idealistisch, even goed thuis in alle regionen van den geest en van de ziel als in de realiteit van elken dag, altijd zinnend om het beste en edelste te willen van zichzelf, altijd trouw aan haar ideaal. En ik zeg dat niet omdat ik houd van Thea, maar ik houd van Thea omdat ik dit van haar zeggen kan. Zij is een werkelijk onwaardeerbare schat, en ik beschouw het als een buitengewoon geluk, waarvoor ik enkel danken kan, dat ik haar ontmoet heb en dat zij mij haar liefde geeft.

Het verheugt mij dit te kunnen schrijven aan iemand als jij die dit begrijpen zult. Ik weet dat het een schaduw voor Thea is om Joanna alleen te laten, maar ik zal Thea gaarne aan Joanna afstaan zoo dikwijls Thea dat wenscht. Door ons trouwen moeten de twee innig verbonden zusjes zoo weinig mogelijk gescheiden worden. Ik laat dat heelemaal aan Thea over en ben er zeker van dat zij ook hiervan het beste zal maken. Je moet daarom alles wat den dag van ons trouwen betreft maar afspreken en regelen met Thea. Zij is er erg voor, en ik eveneens, om dat zoo eenvoudig en zoo intiem mogelijk in te richten. Het zou prachtig zijn wanneer Thea jou als getuige kon hebben, en stellig zullen we samen ergens in Louveciennes dejeuneeren! De verbinding tusschen Parijs en hier is zeer gemakkelijk en tot laat in den avond loopt er een trein. Maar desnoods zou er in de buurt wel een schappelijk hotelletje gevonden kunnen worden. En de verwelkoming die je ons zoo lief toedenkt in Amsterdam dat moet je allemaal maar schikken met Thea. Wat Thea goed vindt daar ben ik het van te voren mee eens. Ik zou willen dat Thea zich bij mij echt vertrouwd voelt, dat alles gaat gelijk zij verlangt; dit is nog de beste manier om elkaar te "verwennen", geloof je ook niet?

Tot ziens, en met veel hartelijks van

MV

Hierna ben ik de brief voor Suus gaan posten. Maar ik had geen trek in wandelen. Ik ben begonnen aan de opruiming mijner eigen kamer waar eveneens een massa rommel opgehoopt lag van tien jaar lang. Ik heb dus weer ettelijke uren gesjouwd (ik verfoei de stof en als niemand er naar taalt laat ik ze maar rustig aandikken!) en voel me een tikje moe, hoewel ik drie dagen capucijners heb gegeten van je (heeten zoo in 't Holl. de pois chiches?) welke ik in een vorig pakje vergat op te noemen. Je dacht misschien dat ik ze niet op prijs stel. Integendeel. Ik vind ze lekker, zelfs zoo maar gekookt in water zonder kruiden.

Zooals je ziet schreef ik Suus precies wat ik denk en meen. Terwijl ik haar brief las viel me haar tutoyeeren niet op als vreemd. Toen ik haar moest antwoorden leek 't me wel zonderling doch ik heb haar per slot maar nagevolgd. Ik prefereer dat eigenlijk boven die stijfheid onder mannen welke niets dekt dan achterdocht, scepticisme en cynisme. Het zou me plezier doen wanneer ik mij tegenover Jany op dezelfde wijze kon uiten als tegenover Suus. Maar er zijn tusschen mannen altijd barrières en barricades, omdat ieder in zijn binnenste leugenachtig is, gekunsteld, niet spontaan, eerlijk durft te zijn en 't niet kàn zijn. (Ik spreek hier niet over mij! Ik moet me tegenover mijn vrienden altijd in bochten wringen en dat verveelt me gruwelijk.) Ik ben zeer benieuwd naar Jany's brief, en of hij me veroorloven zal oprecht en openhartig te zijn gelijk ik het ben met Suus, die ik niet ken! Dat zou me verwonderen want Jany zit ook vol met scepticisme en cynisme.

Toch verontrust de goede Suus mij eenigszins met haar plannetjes. Misschien omdat ik moe ben. Maar ik zie er danig tegen op dat zij den eersten dag reeds met je zou meekomen. Dat schijnt me heelemaal niet leuk; een beetje indiscreet zelfs. Al heb ik me zonder reserve in je handen gegeven, ik hoop niettemin vurig dat je dit voorstel afwimpelt. We zullen in Amsterdam niet tè dikwijls onder vier oogen zijn, vrees ik. Hier zou ik minstens zoolang eenzaam met je willen blijven tot we elkaar niets meer te vertellen hebben! Zooals je beslist echter, zal ik 't goed vinden, daar gaat niets van af.

Dat 2^de kwatrijn van Pommetje is inderdaad mooi. Ik las het verkeerd onder den slechten naklank van 't eerste kwatrijn. Onverklaarbaar dat een dichter zulk een fout kon bedrijven tegen de intuïtieve sensibiliteit als dat Duitsch bloed kreeg stem en zong Latijn. Elk woord van zoo'n regel is voor mij een speldeprik, een messteek. Het idee zelf ook houdt geen steek. En van de drie volgende regels is ieder begrip onjuist ten opzichte der muziek van A.D. "teederheid verscherpt tot pijn" klinkt voor mij als een ware dissonant.

Ik wist dat ik "afgeroepen" zou worden in de Kerk. Natuurlijk. Mijn dochter had mij er ten overvloede nog aan herinnerd. Je zult goed doen, voorzichtigheidshalve, door aan den pastoor van je parochie een schriftelijke verklaring te vragen dat wij afgeroepen zijn, voor 't geval dat onze curé zoo'n bewijs onmisbaar zou moeten oordeelen. Wie is de patroon van je parochie? Onze patroon hier is Saint Martin. Of de mogelijkheid bestaat dat Joanna bij ons trouwen zou zingen betwijfel ik. Er is hier in de week geen organist; die komt enkel voor den Zondag, tenzij hij apart besteld wordt. Wij zullen hieromtrent de indicaties moeten afwachten van onzen curé. Hij dient ons het Sacrament toe, maar niet in den algemeen gebruikelijken vorm, geloof ik. Waarin echter het uiterlijk verschil juist bestaat weet ik niet. Wij zullen dat wel van hem hooren.

– – Ondertusschen geluisterd naar de Vier Interludes van Peter Grimes, de opera van Britten, waarover mijn collega R. Esscher enkele weken geleden twee zeer loffelijke artikelen gepubliceerd heeft in de Groene. Je reinste epigonen-muziek. Niets dan handig gecamoufleerde banaliteiten. Òf ik heb geen ooren en geen hersens meer. – Daarna een stuk van Aron Copland: "Het portret van Lincoln". Naast dezen snaak wordt onze Dopper een genie. Totaal gebrek aan persoonlijkheid. Het academisme op z'n Amerikaansch. En niet eens gemoderniseerd, op 'n paar noten na. Niet eens dat trucje en sausje van valsche noten. Te midden der muziek werden plotseling fragmenten gedeclameerd eener redevoering van Abraham Lincoln over de Democratie!! Als 't nog geen bombast geweest was! Quelle misère. Alle aesthetische waarde-bepalingen, de heele kunst, is tegenwoordig gefausseerd, compleet ontwricht door politieke factoren. Een land met 50 millioen inwoners moet fatsoenswille een componist bezitten, en die componist, met den steun van zijn gouvernement en diens kassa, zal gróót zijn, veel grooter, beroemder, gevierder, gespeelder dan de componist eener natie van 5 millioen zonder gouvernementeel prestige. Misselijk. Ook dat danken we nog aan de Moffen en hun propaganda. De Kunst is 100x lager gezakt dan de Sport. Hierin bestaat ten minste controle. Reëele waarden. Wat denk je? Moet daartegen een "schotschrift" gelanceerd worden? Ik heb er veel lust in. Wat denk je?

Dus je wou toch nog een vleugel op ons zoldertje zien te krijgen? Je bent een Engel. Je hoeft me niet te zeggen dat je geen "pianiste" bent. Dat weet ik wel. En gelukkig maar! Je bent musicienne. Die zijn zóó zeldzaam dat er in geen enkele taal een woord voor bestaat behalve in 't Fransch!

Ik ben je onuitsprekelijk dankbaar, liefste, voor alles wat je doet, voor alles wat je bent. – Ik ga nu naar de post en slapen. Ik zou je graag bij me hebben. Niet om te vrijen. (En misschien ook wèl!) Maar met of zonder vrijen, je zult altijd om wat je bent, om de innerlijke Thea zooals ik die ken, de aangebedene, de geëerde, de bewonderde, de beminde zijn

van je Matthijs.

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA