MATTHIJS VERMEULEN

Bert Schierbeek en Lucebert

aan

Matthijs Vermeulen

Amsterdam, 27 januari 1950

Vrijdagnacht A'dam.

Zeer Geachte Heer Vermeulen,

Zojuist door de Radio uw veelomstreden en met weinig durf en begrip besproken symphonie No 5 gehoord. Ik kan niet onder woorden brengen de indruk die ze gemaakt heeft tenzij in super-superlatieven. Het is enorm!

Ik ben "leek", dwz mijn oren zijn niet verstopt met muziek theoretische – ethische – en historische "fatsoen" maar ik weet nu dat er in Nederland een componist leeft die de allure en het vermogen bezit te verklanken de hel van waanzin waarin wij niettemin licht horen te zien. – Deze tijd is groots, verschrikkelijk en een ontkenning in alle hevigheid van het verleden – groots is Uw muziek. Niets te lang – niets niet te volgen – niets van thema's die te lang en verward zouden zijn.

Deze tijd en dit leven heeft geen thema of het is dat der verwarring des geestes, der dingen, de opwellende chaos die de technoplastic room- en droomsoezen met één slag van de wankelende tafels slaat.

Deze symphonie fascineert, boeit, voert de spanning op tot apocalyptische hoogten – woelt om, woelt op alles wat er aan menselijk- en onmenselijkheid – aan kreet in deze tijd èn in deze mens leeft.

Critici die dit niet voelen, niet kunnen of willen voelen bewijzen alleen maar dat ze behoren tot de meerderheid die liever met ogen en oren dicht in het routinerad vermalen worden – – de "theorie en de grammatica" zal hun redden.

Voor mij heeft U gepeild en verklankt tot in uiterste consequentie en gebruik makend van alle mogelijke muziek middelen, zonder enige concessie aan traditie, het woord van deze wereld, het grote oerbos van overweldigende machten die onze verrationaliseerde tijd tot eigen ondergang heeft verdrukt en genegeerd.

Niet alleen westers, niet slechts Nederlands, maar het drama van alle adepten der Europese cultuur.

Dat U dit heeft gekund zo persoonlijk met zo'n allure van grootheid alsof er nog nooit voor U muziek geschreven was, is een verdienste die niet onder woorden is te brengen.

Ik schrijf dit spontaan en zonder veel te denken, ik ben overrompeld en verrast, dat in Nederland een componist leeft (en al meer dan 20 jaar leeft verdomme!) die een wereld heeft geschapen = de wereld waarin wij leven in al zijn facetten: een kosmos!

Ik als "jong" schrijver, die met woorden en zinnen, en kreten de taal moet vermoorden om mij verstaanbaar te maken bezijden de grammatica, het literair fatsoen, bezijden de hele gelikte schrijversbent – – – ik heb in Uw symphonie alles gevonden en hervonden, ondubbelzinnig, beslist en groots wat het leven en werk de moeite waard maakt, altijd overal en onder alle omstandigheden. Daarvoor mijn dank en saluut!

Laat de waanzin in onze werken staan, omdat wij weten dat deze waanzin het leven is – de onderbouw – het enigste de moeite waard om je druk over te maken

Uw

Bert Schierbeek.

P.S. Deze symphonie is de enige die ik van U hoorde. Ik ben heel benieuwd naar de voorgaande.

Blijft het bij één uitvoering? Dit moet voortdurend op het programma – laat ze 't maar leren om te luisteren.

Mijnheer,

de geestdrift en de dankbaarheid van mijn collega en vriend Schierbeek deel ik geheel en al.

ik ben er van overtuigd dat eerst na een eeuw uw werk een algemene waardering zal krijgen.

ik geloof dat u dit niet verdriet en mijn hoogachting geldt dus niet alleen uw artistieke prestatie, maar ook uw aparte persoonlijkheid.

Lucebert

[datering op grond van radio-uitzending van Vermeulens Vijfde Symfonie]

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA