MATTHIJS VERMEULEN

Componist, schrijver en denker

19460611 Thea Diepenbrock aan Matthijs Vermeulen

Thea Diepenbrock

aan

Matthijs Vermeulen

Amsterdam, 11 juni 1946

11 Juni 1946

Lieve Matthijs, je afspraak met me dat ik niet zal tornen aan je opinie over mij gaat er van uit dat jij een betere opinie van mij hebt dan ik; want als jij nou es een slechtere hebt, mag ik me dan ook niet verdedigen of aanprijzen? Dat veronderstelt een belangrijke mate van heiligheid! Ik zal probeeren – naar twee kanten – of ik zoo ver kan komen, d.w.z. ik zal probeeren mijn autocritische gedachten, die jou zouden kunnen storen, niet te uiten, maar ze niet te hebben, dat is te veel gevraagd!

Erg lief de brief van Donald. Ik vind het merkwaardig que le fait ne heurte aucun souvenir – dat schijnt bij alle drie je kinderen zoo te zijn. Hoe zou Josquin ertegenover gestaan hebben? Wat noemt Donald "ces obstacles de la nature"? is dat die déviation?dat zal toch niet onrustbarend zijn. Ik ben wel benieuwd wat ervan komt puisqu'il parle de grosses responsabilités. Gek dat ik over J. niet geschreven heb aan de Waldstättens; ik heb het idee dat ik altijd "wij" schrijf.

Of ik den trek tot reizen in me heb? Nou en of! Het is, geloof ik, niet zoozeer het willen zien van alles als de zin in 't avontuur. Maar ik ben ook dolgraag thuis. Mijn oogen dicht doen is mij ook niet genoeg. Ik laat ze dan maar liever open en zie niet alles.

Zeg, was het hemd van Jany gestolen? Wat ijselijk zou dat zijn! – Wat je schrijft over Poulenc en Bernac hadden wij ook al wel gedacht.1 Ik schreef toen eens over beide als over "petite tante", maar aan de manier van leven van Bernac met zijn moeder, aan wie hij heel bijzonder gehecht is, had J. wel gemerkt dat hij "niets" moest wezen. Wat ijselijk dat Lia haar kinderen weggedaan heeft. Het is met het piano spelen haast niet te vereenigen, maar ik begrijp niet hoe je het kunt doen. Zorg dan maar meteen dat je je zwangerschap voorkomt. Dat is zeker mislukt. Op wat voor een manier komen zulke kinderen in het leven te staan! Is het een wonder dat zij achterdocht en haat jegens hun medemenschen hebben? De kinderen van Flot en Leentje zijn (o.a.) ook tegen hun wil gekomen en hoe gezellig zij nu ook met de kinderen zijn, ik heb het gevoel dat dat nooit meer goed te maken is.

Tranen in je oogen, van emotie, zal ik graag zien. Vochtige oogen is heel iets anders dan doorschoten oogen! Er is inderdaad "overal schoonheid, overal vreugde" en daarom kun je ook leven waar je eigenlijk nièt leven kunt. "Het bijna nergens thuis-zijn op de wereld" voel ik niet, omdat ik er niet fijn genoeg georganiseerd ben en omdat ik het voorrecht heb gehad àltijd in zeer harmonische en schoone omstandigheden te leven. Maar ik begrijp heel goed dat jij het zoo voelt, het kost me niets geen moeite om erin te komen, want ik zoù het ook hebben als ik niet zooveel tegenwicht had. Dat tegenwicht heb jij natuurlijk ook en in zeer sterke mate, maar als kunstenaar heb je nog fijnere gevoeligheden, zenuwen, bedoel ik. Je hebt jegens A.D. makkelijk praten in je zalige huis, waar nooit eenig geluid je stoort! Leef maar eens in een bovenhuis waar den heelen dag lawaai van pianospelende menschen is.

Ik denk daar ineens aan een das: ik ben laatst door de Bijenkorf geloopen, waar ik in geen honderd jaar geweest was. Ik moest naar de Beurs en dacht: ik kan er nét zoo goed eens doorheen loopen als er langs, dan zie ik eens wat er zoo langzamerhand weer te krijgen is. En toen zag ik dassen hangen en had wel zin om wat te koopen, want ze zijn zonder punten te krijgen. Maar ik heb den moed niet gehad om het werkelijk te doen, omdat ik heelemaal je smaak in deze niet ken en ook niet wist of je voor die 2 pakken misschien nog wel het een en ander had hangen. Bij gelegenheid, kun je me eens een tirade over je dassensmaak schrijven! We kunnen natuurlijk ook in Parijs er samen eens een koopen. Ik weet niet wat goedkooper is. Hier kost zoo'n ding tusschen de 2 en 5 gulden. Er stond laatst in de krant dat het maakloon van een pak f 200,- bedraagt! Officieel dus, niet eens zwart. Bemoedigend hè? De stof moet je dan zwart koopen voor f 500,- of zooiets.

Waar verscheen, volgens jou, "in het kamp der constructieve gedachte" voor het laatst een genie? Je zegt: sedert meer dan honderd jaar – heb je daar iets bepaalds mee op 't oog? Céline heb ik niet gelezen. Ik dacht dat dat Schund was.

Over Mozart heb ik me weer te kort uitgedrukt. Er bestaan wel loopjes bij Mozart – misschien bij Chopin ook wel – maar lang niet alles wat men onder loopjes begrijpt – helaaselijk – is loopje. Dat wou ik maar zeggen.

J. is nog niet terug van haar "trip", ik heb heel rustig met de 3 brieven naast me zitten schrijven. Nu heb je me nog niet geantwoord op Lucie, met het gevolg dat ik nog geen stappen doen kan in die richting. Wel degelijk wist ik op de plekken waar ik aphroditisch? schreef, dat het daar zoo was. Ik was geen litteratuur aan 't bedrijven, ik voelde dat het die werking moest hebben, ik weet de laatste jaren gewoonlijk wel wat voor effect mijn woorden hebben. Pour terminer ce bavardage une bise, une toute petite bise?

Voilà.

's middags.

J. is thuis gekomen, ze ligt nu in bed, want ze heeft een vreeselijke reis gehad. De anderen bleven nog, omdat Reinink vandaag een bespreking had en zoodoende kon zij niet met de auto terug komen. Wegens die radio van morgen moèst zij vandaag wel naar huis. Zij zegt dat alles zonder wanklank verloopen is; en dat het nu uit is. Het is dus eigenlijk gegaan zooals ze gehoopt heeft. Alleen was het naar dat Engeljan gisteren ineens, na Zaterdag waanzinnig verliefd geweest te zijn, ver weg was. Dat was wel naar, maar het vergemakkelijkt het afscheid nemen. Zij heeft daar nog niets van gezegd, zal het dezer dagen schrijven. Kan jij dat volgen, zoò'n verliefdheid op Zaterdag en groote teederheid ook, zegt J., en Maandag koelheid? Zondagavond was hij alleen maar dierlijk – heeft dat misschien de zaak bedorven, beïnvloed? Of was hij Maandag ineens met zijn andere bezig? Of voelde hij scrupules jegens die andere om die wildheid van Zaterdag of die brutere wildheid van Zondag? Ik snap het niet. J. denkt dat hij het haar niet moeilijk zal maken, dat hij het wel goed zal vinden dat ze het uit maakt. Dit zou heel iets nieuws zijn. En àls hij nog zeuren zou, gelooft zij dat zij sterk staat, niet weerloos is. Ik hoop het. Ik vind het ontzettend zwaar voor haar, maar ik zie toch geen andere oplossing.

Dit bloc is ook alweer op, ik sluit den brief dus maar. Over 12 of 13 Juli nog even geduld. Zeg niet dat ik je onbekende, je ondoorgronde ben (eerste aanmerking op de litanie en laatste, denk ik) ik ben je welbekende, door-en-door doorgronde. Ik heb vanmiddag even gerust en heb me toen lang door je laten omhelzen. Ik leunde eerst alleen maar tegen je en zei dat het al heelemaal "gewend" was en toen kwam je met je lippen naar me toe. Vanaf dat moment ging het minder goed want ik kan niet zoenen – dat moet je me nog leeren!

Thea

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA

  1. Allusie over de homoseksuele relatie tussen Poulenc en Bernac.