MATTHIJS VERMEULEN

1917, op tekst van Victor le Jeune, Soldat au front, pseudoniem van Elisabeth Diepenbrock-de Jong van Beek en Donk

Het gedicht On ne passe pas, geschreven door Elisabeth Diepenbrock-de Jong van Beek en Donk onder het pseudoniem 'Victor le Jeune, Soldat au front' (jong NL = jeune FR), is wat men een gelegenheidsgedicht noemt: geheel op de actualiteit van dat moment gebaseerd. In eenvoudige termen beschrijft het de onverzettelijkheid van koning Albert van België, en de solidariteit van zijn volk: de IJzer-linie zou niet door de Duitsers genomen mogen worden. De strijdkreet "On ne passe pas" is ontleend aan de slogan "Ils ne passeront pas!" die de Franse generaal Robert Nivelle introduceerde, toen de Duitsers in 1916 het Verdun-offensief waren begonnen. Als "¡no paseran!" zouden de woorden nog door menige verzetsbeweging later in de twintigste eeuw worden gebruikt.
Het lied is gecomponeerd op 7 maart 1917 en werd reeds op 24 maart afgedrukt (in de hand van een kopiist) met de opdracht Au Poète als een bijlage van het weekblad De Nieuwe Amsterdammer.

Le tocsin sonne – le son du cuivre
Ramène dans les coeurs la Foi!
Le Belge veut mourir, mourir ou vivre
Seul pour l'amour de son bon Roi!

L'armée est là,
On ne passe pas!

Les cloches brisées, les villes détruites...
L'ennemi qui règne par l'effroi,
De tous les crimes la longue suite
S'abat sur tous, même sur le Roi.

Le Roi est là,
On ne passe pas!

Les cloches muettes, l'atroce mitraille
Dicte seule l'inexorable Loi,
Mais dans l'horreur de cette bataille,
Le peuple vit en son grand Roi.

L'Yser est là,
On ne passe pas!