MATTHIJS VERMEULEN

Componist, schrijver en denker

19490115 Beatrijs Escher-Jongert aan Matthijs Vermeulen en Thea Vermeulen-Diepenbrock

Beatrijs Escher-Jongert

aan

Matthijs Vermeulen en zijn vrouw

Amsterdam, 15 januari 1949

15 Januari '49

Beste Thea en Matthijs,

Een woord van hulde aan de laatste voor het prachtige stuk over Martin. Niet dat ik het leuk vind dat het niet een goede compositie is geworden (ik hoorde haar niet) maar ik vind dat je de zaken zoo groot aanpakt. Al dat gefemel over straffen Gods en wat dies meer zij is inderdaad zoo weerzinwekkend. En het is goed – geloof me ik kan volkomen zonder eigenbelang denken over deze dingen – dat je steeds weer hamert op het geven van compositie opdrachten. Is het niet een schande dat Bartok in Amerika, juist in Amerika, armoe heeft geleden terwijl groote solisten en dirigenten curieuze verzamelingen aanleggen inpl. v. er naar te streven de toonkunst met nieuwe werken te verrijken? Als ik nu weer lees over Beethoven's z.g. haarlok, over Kreisler die ten behoeve van kinderzorg zijn verzameling veilt (hoe nobel ook), als je weet dat Menuhin alleen in Europa zeven auto's heeft en Arrau in New York twee (minstens 1 teveel nog) en dat (voor zoover ik weet alleen Koussevitzky en Sacher uitgezonderd) deze heeren er niet aan denken eens een opdracht te geven (en zelfs ook maar heel spaarzaam moderne werken spelen), dan word je compleet moedeloos omtrent de uiteindelijke plaats van den componist in het geheele muzikale bestel! Wat een verzuchting hè! Het zal je goed doen uit bijgaand knipsel te lezen dat vriend Koetsier in San Francisco uitgevoerd zal worden. Als Jan Wisse dat ook weet, krijg jij dat op je boterham Matthijs! Want àls hij antwoordt, denk ik zeker dat het via Elsevier zal gebeuren. Op die lunch verleden jaar, waarbij hij me van zijn groote bewondering voor Brahms sprak, vertelde Monteux me ook voortreffelijk werk van Badings gehoord te hebben (koren onder de Nobel). Eerlijk gezegd vind ik zijn lijst van noviteiten wat wonderlijk. Hoe rot die 2de Sessions was hebben we zelf gehoord en als met Georges Antiel, die idioot Antheil bedoeld wordt (die vriend van Ezra Pound c.s., hij schreef een volkomen knotse autobiographie) houd ik m'n hart vast. Om je verder te plezieren voeg ik een m.i. intelligente en instructieve gram.pl. bespreking bij, waaruit blijkt hoe hoog "over there" Strauss' papieren genoteerd staan. Dit voor 't geval meneer Reinink of Vroom zich andermaal genoodzaakt voelen Matthijs wegens zijn onbetamelijke critiek op Ariadne te kapittelen!1 Vind je het niet vervelend me de knipsels terug te sturen? Want Ruud is een week de stad uit en zag ze nog niet. Ik kreeg ze uit San Francisco (verleden jaar schreef ik een radiopraatje over Monteux' dirigeeren bij de opera en 't Concertgebouw voor een radio spreekster daar) met de aardige bijzonderheid dat Monteux het seizoen daar opende met De vliegende Hollander. Hij antwoordde mijn zegsvrouwe op haar vraag waarom hij juist die compositie koos. "Ah I guess it's because I'm sort of a flying dutchman myself." He also talked about his return to Holland next spring and publicly announced that he had turned down Chicagos bid for him (at far more than S.F. pays). Wel leuk te hooren dat Holland werkelijk een trekpleister voor hem beteekent en heusch geen finantieele! Zeiden wij eigenlijk reeds hoe dankbaar we zijn dat je het anti-Wisse stuk zoo algemeen hield? Zoo goed dat je de wortel van het kwaad aantast. Ben benieuwd, het is een topic geweest in allerlei kringen, dat heb ik wel gemerkt.

Het stuk over van Beinum had vanzelfsprekend onze warme instemming, maar of het héélemaal verstandig was weet ik niet. Ik bedoel: wat zijn veelzijdigheid betreft: accoord. Maar is zijn slag even accuraat, zijn onderverdeeling altijd de juiste? Hoort hij alles, zooals Monteux en Toscanini?? En daar de reactie van de zaal nooit heelemaal van inzicht of intuïtie? gespeend is (immers het succes is vaak maar lang niet altijd groot) vrees ik dat hier overdrijving kan schaden. Overigens zijn v. B's muzikaliteit en cultuur natuurlijk firstclass en dat waardeert in de eerste plaats het orkest.

Nee, ik ken Wisse ook niet. Odé (van het conservatorium) wel: "een vlerk van een vent". Iemand anders zei toevallig hetzelfde, lang vóór deze kwestie overigens.

Ja Thea, ik moet bekennen bijna m'n boodschappen verhaspeld te hebben, uit angst dat telefoonnummer voor jou te vergeten! M'n beste wenschen zijn voor de komende gebeurtenis met je.

Beatrijs

M'n liefde voor 't ballet bleek sterker dan m'n belangstelling voor de Debussy avond van Henkemans!

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA

  1. Het kapittelen van Vermeulen door Reinink of Vroom wegens zijn kritiek op Strauss' Ariadne gebeurde bij Reinink in Den Haag.