MATTHIJS VERMEULEN

Matthijs Vermeulen

aan

Thea Diepenbrock

Louveciennes, 28 juni 1946

Louveciennes

Vrijdag-middag 28 Juni 1946

Op ons perronnetje, onderweg naar Air-France

warme, grauwe onweerslucht,

achtergrond van roode en roze roozen.

Mijn geluk, mijn liefde, mijn Thea,

die oude Tita is een ware engel. Als je me haar adres geeft zal ik haar schrijven hoe ik het met haar eens ben en hoe ik haar begrijp. Want alles wat ik je te danken heb, alles wat je voor mij offert, het weinige dat ik daarvoor kan teruggeven aan je, behalve mijn hart dat onvolmaakt is maar je bemint, en de eischen welke mij gesteld worden daardoor, ik bedenk dat niet enkel zesmaal per dag, doch er zijn vele dagen waarop ik het zes honderd maal bedenk, waarop het mijn eenige gedachte bijna is. Ik zei het je al een paar keeren. Ik wil het gaarne aan Tita zeggen.

Aan tafel heb ik met mijn dochter gepraat over de enquête canonique. Ik heb met haar afgesproken dat zij vanavond (na het Lof) aan Curé Besle zal vragen om mij een onderhoud toe te staan. Zoodra je pastoor hem geschreven heeft dat er van jouw kant geen bezwaren bestaan tegen een kerkelijke inzegening. Ik hoop dat de pastoor van jouw parochie zijn naam duidelijk schrijft. Als ik dien naam gekend had zou ik direct naar Curé Besle zijn toegegaan. Meld hem mij nog voor alle veiligheid. Stuur me in ieder geval onmiddellijk mijn doop-acte, onmisbaar stuk. Zonder dit papier kan ik niets aanvangen. – Of ik hier op m'n eentje in ondertrouw kan gaan betwijfel ik, want om te trouwen is een bewijs van inwoning voor je noodig, en misschien verlangen ze dat ook voor ondertrouwen. Maar zoodra ik de noodige bescheiden heb om in ondertrouw te gaan begeef ik me natuurlijk naar de Mairie en dan zal ik het wel vernemen. Als de stukken hier zijn op 16 Juli (met jou) dat is een beetje kort dag om 8 Augustus te "convoler" zooals de Franschman soms zegt. "Samenvliegen"! Wel een aardige uitdrukking. Dat vindt je enkel in 't Fransch, geloof ik.

Wij rollen en schommelen. Prettig je nieuws over de cello-sonate. Ik was ze geheel vergeten. Het doet me plezier dat je er voor 7/8 mee geharmonieerd hebt en dat je het slot mooi vindt. Voor een werk, gehoord door de radio, van een grammophoon-plaat en voor 't eerst, lijkt me 7/8 voldoende, ruim! Ik ben wel eens bang geweest dat het slot een tikje te gerekt was en in zijn expressie te melancholisch, te verstild in het verlangen. Dat het je bevalt is een geruststelling voor me. Die wijde ligging afstand tusschen bas en discant is een kwestie van wennen hoop ik. Hoe kom je aan de impressie Oostersch? Je vindt die wijde liggingen ook bij Beethoven, en men beweert zelfs dat zij te wijten zijn aan z'n doofheid, waarmee ze bij mij correspondeeren weet ik niet. Ik let er pas op sinds jij me erop gewezen hebt. Ik had er altijd een voorliefde toe, geloof ik. Misschien wel te veel. Ik ben benieuwd hoe dat zijn zal wanneer ik wederom de harp neem en de snaren tokkel!!

Van morgen schreef ik mijn zuster over je, en over jou schrijvende was 't mij geheel alsof ik áán jou schreef, door en door bewogen en verliefd, verzonken in je radieerend beeld.

— Me voilà de nouveau dans le train, je pakje op mijn knie. Gezellig. Il fait chaud. Ik heb gezien, door Parijs loopend, dat je een menigte lekkere dingen in blikken en glazen en flesschen, kunt koopen zooveel je wilt. Luxe-prijzen natuurlijk. Maar zooveel en zoo lekker als je wenscht. Je moet me dus onderdehand eens zeggen waarop je gesteld zoudt zijn, den avond van je aankomst, den dag dat ik nog de baas ben! Zeg me waarvan je graag zoudt smullen! Ik ken niets van je culinaire smaak! Ik heb ook geïnformeerd of bonbons geëxporteerd mogen worden. Oui, ma mignonne! Wanneer er dus geen ongelukken gebeuren met de vliegmachine dan krijg je voor je verjaardag een paar dozen, volgens je wensch. Ik zeg het je maar van te voren! Wanneer 't je plezier doet dan doet het je zoo een weekje langer plezier!

Die brief van Jan Engelman bevalt me niet, dat spreekt. Ik houd niet van dien bijtoon van persiflage als 't over ernstige zaken gaat, dat oude Fransche boulevard-comedie-toontje. Il y a du juif là-dedans. Et cela aussi c'est vieux jeu. Hij is zijn tijd minstens 20 jaar achter, tu peux lui dire ça de ma part. En zeg hem ook dat wij (ik en hij) niet over veel dingen zullen praten, noch over essentialia noch over luiers, als 't op dat toontje moet gaan. Geen prettige sfeer om hem heen. Jammer dat zoo'n type min of meer representatief katholiek is. Ik detesteer dat spelen met alles. Zelfs kleine kinderen zijn af en toe ernstig, maar zoo'n esprit brillant nooit. De eenige werkelijk goede dingen in zijn bundels, en waar je een toon van waarachtigheid hoort, dat zijn de vertalingen van ware dichters. Maar Jan zelf heeft geen toon. We zijn in S^t Cloud. Ik ben weer even doorgedraafd in het klaterend rumoer der rails. Ik denk met een innige verrukking aan je, plotseling. Je t'aime. Een zoen op je mond, liefste, en op je lachende oogen. Ik schrijf niet verder want ik ben bang een station over te slaan! Ik ben niet kwaad op Jan; 't is maar 'n gemoedsbeweging, liefste.

Bij mijn thuiskomst vertelt mijn dochter me dat M. le Curé mij Maandag te vier uur op de pastorie verwacht. Wanneer nu ondertusschen de brief van jouw pastoor is aangekomen dan hebben wij tenminste zijn naam (kende ik je parochie maar! ik durf geen adres riskeeren waarvan ik niet zeker ben) en dan kan M. Besle direct antwoorden. Nog een buitenkansje dat ik je Jules Besle voorgesteld heb op 15 Mei, met naam en toenaam. Je kunt nooit precies genoeg zijn; nooit uitvoerig genoeg; je kunt nooit genoeg details geven waaraan ik houvast heb! Voor één keer zul je me gelijk moeten geven! Altijd trachten naar het maximum duidelijkheid. Daar praten we nog eens over onder den thuya.

't Mooiste van je pakje vond ik vandaag het zakje thee. Omdat er van buiten niets van thee te lezen stond heb ik het opengemaakt, maar ik zal 't voor je bewaren. Mijn eigen provisie begon uitgeput te raken en ik werd ongerust (egoïsteling die ik ben!) want ik houd van sterke thee 's morgens en ik zag het oogenblik naderen dat ik mij halt moest gebieden! Ik heb mijn zuster ook nog een zakje gevraagd. Aan thee is hier niet te komen en de Franschen zijn nooit fameus geweest in thee; aan koffie trouwens ook niet. Ik sta nog steeds verstomd, met ontzetting terugkijkend, dat ik daar vier jaar buiten heb gekund, en nog buiten zooveel anders. Merci voor je radijsjes, dat is altijd prettig knabbelen. Ook voor het blik haring, je margarine, het vet en de geurige Julienne-soep. Het touw was niet zoo stevig geknoopt als vorige keeren!

's avonds

Wacht nog een poosje met Bertus over die bibliotheek te spreken, tot we zien wat 't wordt. Het prepareeren van zoo'n artikel voor de Groene kost aardig wat tijd, en 't schrijven aardig wat inspanning, want als je ergens een zekeren klank in wilt brengen, hoewel 't onderwerp je slechts uit de verte interesseert, en terwijl je liever zat te schrijven aan Thea... dat gaat zoo maar niet. Zal ik in Holland elke week een onderwerp vinden voor een dragelijk artikel?? D.w.z. een onderwerp waarvan je een gezichtshoek kunt ontdekken die je passionneert? Laten we daarom nog even afwachten wat dat wordt èn de Groene èn de Bibliotheek. (Curieus dat je m'n 2^de artikel minder goed vondt dan 't eerste; ik vond 't juist beter! ik had wel graag een motiveering van je gelezen, geen indruk, daar heb ik niets aan, en zelf ben ik nog weifelend, hetgeen ik overigens meestal ben wat m'n eigen werk betreft; maar ik begrijp heel goed dat je geen tijd hadt.)

Ik ben vanochtend om 9 uur wakker geworden! Zou 't die voortdurend bedekte hemel zijn die me moe maakt de laatste dagen? Ik snak naar een onbewolkte lucht. Door La Pléiade is een "anarchistisch" priester bekroond met een prijs van 100.000 francs; het is een dichter, en ik ben er zeer benieuwd naar, doch ik heb zijn boek vandaag nog niet kunnen krijgen. Hij noemt zijn verzen "een metaphysisch avontuur". Hij heet Jean Grosjean!

Vandaag ben ik tweemaal in je vervoerd geweest. Het wonderlijkste was daar straks in den trein. Toen ik op een klok keek, ik weet niet meer waar, wezen de wijzers 5.20. Een onverwachte golf die me heelemaal overstelpte met je liefheid. Waaraan dacht ik? Misschien verheugde ik me over je bloemen, over de gelukwenschen die je ontvangt. Misschien dacht ik aan de woorden van Tita "omdat je harmonisch bent, puur en goed. Duizend maal te goed in dit geval." Ik voel dat ook wel zoo, Thea. Doch als ik twijfel of ik daaraan tegemoet zal kunnen komen dan hoop ik maar dat jij, zooals vanmiddag, tegemoet komt aan je Matthijs.

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA