MATTHIJS VERMEULEN

Matthijs Vermeulen

aan

Thea Diepenbrock

Louveciennes, 17-18 april 1946

Louveciennes

17 April 1946, 's avonds

Mijn Verwonderlijke,

maar even een huishoudelijk praatje, als je er niet op tegen hebt. Van al de zaken die je opnoemt heb ik niets noodig, zeker geen macaroni, geen zeep, en geen schuursel of weet-ik-wat voor de pannen. M'n dochter vertelt me ondertusschen vanavond dat we tot den huidigen dag van April nog niet één gram boter, margarine, vet noch olie gekregen hebben van onze sublieme ravitailleering. En ik die elken morgen wat op mijn brood smeer! Je ziet hoe we eraan toe geweest zouden zijn zonder jou. Dat klompje vet is prachtig van pas gekomen. Je hebt een goede intuïtie en uitstekende ideeën. Om iemand het leven te redden, te rekken, en ook nog verlokkelijk, verrukkelijk te maken kan men niets beters bedenken dan jou. Ik had eigenlijk alles moeten noteeren en in calorieën codifieeren wat je ons al stuurde. Wat zou er van me overblijven bij den hoop emoties die ik heb, wanneer je me niet onderstutte! Dan zou je me niet enkel een bril moeten verschaffen (dat hoeft nog niet) maar ook een stel krukken, en misschien zelfs tegen Juli een wagentje om me in te rijen! Je bent toch een echte leelijkerd, weet-je! Herinner je maar even hoe je me in October reeds op de vingers tikte als ik zei dat er "iets" van jou kwam naar mij, en hoe je bij hoog en laag beweerde dat er bij jou geen ziertje te halen viel en dat ik de heele boel uit mijn duim improviseerde! Om aan je voelhorens te gaan twijfelen! Vergat je dat mijn lieve schavuit? En nu ik voorzichtig praat, om eens niet tegengesproken te worden, over dat kleine gemoedsbeweginkje van waar-voer-je-me-heen, nu scheldt je me uit voor een myopische patriarch die te stom is om te zien dat 't groot was je gemoedsbeweginkje. Geen land mee te bezeilen. Onmogelijk te gissen op welk been je moet dansen! Merci, terwijl ik eraan denk, dat je me op ieder van mijn helder-ziende oogen een zoen woudt geven. Zou je 't heusch doen als je hier was? Een zoen op de oogen, weet je, dat is verbazend teeder, dat is zoo teeder (en zeldzaam) weet je, dat je je oogen wilt open doen om te zien of het waar is, of dat je ze lang gesloten zoudt willen houden om te blijven gelooven dat 't waar was. Niets om mee te schertsen, als je even nadenkt. Een climax van innigheid, van stille lyriek in de liefde. Want als je mij een zoen op de oogen geeft zie ik niet, maar jij met je zoen geeft me meer dan het licht. Zou je 't heusch doen? Ik vind wel dat we sinds October heel wat vooruit zijn gegaan samen. Dunkt jou ook? Het is vandaag 7 maanden dat ik je ken en dat ik me ken! Memorabele datum voor me. Te voren zei ik: moet altijd opnieuw de morgen weer komen!¹ Daarna komt de morgen nooit gauw genoeg. Nog 86. Ik zal ze voor je tellen. Begin in de Paasch-vacantie direct te zorgen voor je paspoort. Daar hoort een foto bij. Stuur mij er een van die overschiet. Dan kan ook dat zich gaan preciseeren ! De aanvang der reis. Ik ook ben heel benieuwd naar dat wederzien, Thea-lief.

Goeden nacht nu. Ik ga probeeren om van je te droomen, als elken keer wanneer ik inslaap. Maar 't lukt me niet. Omdat ik den ganschen dag droom van Thea. Een zoen, liefste, op je oogen.

18 April. Witte Donderdag.

Liefste, mijn leven, dezen morgen drie pakjes van jou: De prei (nog in goeden doen), tomaten-poeder, soep, paling-pastei en een stuk kaas. Cent million fois merci pour le morceau de fromage! C'est inimaginable comme je peux trouver ça bon, délicieux, délectable à côté du fromage français!

Ik zou je een kilo macaroni kunnen zenden als je wilt! Heb je er lust in? Wij krijgen er bij de vleet. Mais toujours du macaroni à l'eau pure, tu vois ce que c'est! On en est dégoûté! – Het pauperisme is een curieuze stimulans voor het materialisme! Dat zou ik vroeger nooit gedacht hebben!

Verbeeld je een paar dozijn gedetraqueerden die zich onder den naam van Ministers van Ravitailleering meester hebben gemaakt van den aard-kloot, en in hun onbewuste dolzinnigheid de zaken aldus regeeren dat het gansche menschdom gedurende een kwart eeuw gebrek moet lijden! Ça entre dans les possibilités. Et les choses se passent comme ça, en France au moins.

Mijn dochter heeft ook nog een paket ontvangen uit Amerika. Gelukkig is er iets voor mij bij, d.w.z. wat in mijn kraam te pas komt: een groot flacon koffie in poeder! Voor de uren dat ik amechtig ben. Theoretisch zou men daar buiten moeten kunnen. Maar dat vind ik te veel gevergd, op den duur. De goede dingen zijn er niet voor niets, of alleen maar voor enkele gewiekste bandieten. Geen resignatie!

Toen ik je kortelings verbaasde over het onbeslotene in de toekomst mijner dochter gaf ik niet háár zienswijze, doch de mijne. Zij is ervan overtuigd op 1 Juli non te zijn. Maar ik nog niet! Ik twijfel aan haar roeping. (Zij niet.) Zij heeft verschillende eigenschappen die me incompatibel schijnen met den nonnen-staat. Ik kan me vergissen. Misschien zie ik de nonnen te idealistisch. Doch ik vind 't geruststellend dat zoowel in de wereldlijke als in de geestelijke richting haar situatie verzekerd is.

De seringen bloeien. Doch sinds gisteren mot-regent 't zonder ophouden.

Ik had wel begrepen dat 't bloemen waren van de druifjes die je op het graf legde. Ik hoorde 't echter liever van jou. Ik meende zelf die veronderstelling niet te mogen maken. Ik durfde dit te meer niet omdat ik niet wist dat er witte druifjes bestonden. Merci, liefste.

Post van 4 uur: Ik ontvang je magnifieke bus Pure Coffee! die veel lekkerder ruikt dan het flacon. Quelle belle surprise! Merci, liefste.

Ik voelde 't aankomen. Maar ik hoopte een brief. Dat moet ik missen vandaag.

Stevig gewerkt. Ik ben bijna door de XVII en XVIII eeuw heen. Die periode heeft me ontzettende moeite gekost. Naar een hoop woorden heb ik tien en meer minuten moeten zoeken, hoewel 't begrip me uiterst duidelijk voor den geest stond. Doch ik krijg voortdurend den indruk alsof ik definities te geven heb van dingen die totnutoe nog niet gedefinieerd werden. Is 't zoo? Ik weet 't niet. Ik heb geen punten van vergelijking. Het geeft me echter buitengewonen last. Vanochtend nog een (synthetische) karakteristiek der fuga. Ikzelf ben zeer nieuwsgierig naar je oordeel. Het is me doorloopend alsof ik voor meer dan de helft in een droom werk. Alles schijnt me wonderlijk – en reëel. Vertrouwen! – Als dit hoofdstuk af is, dan nog twee, en misschien een korte conclusie. Ik behoef slechts te copieeren uit mijn hoofd!

Ik werd wakker met de zonderlinge sensatie: "Wat moet Thea in haar hart wel denken van mijn 2, 3 vorige brieven!" Ik bedoel: de passages die handelen over het mechanisme van het gemoed. Het zou je best pure waanzin of phantasmagorie kunnen lijken om daarover te spreken alsof men er een levensgedrag op kan vestigen! Ik weet niet goed wat me gedreven heeft om me daarover uit te laten. Denk ik zoo? Ja, zonder twijfel. Vooral wanneer ik me rekenschap afleg van wat ik doe en – voor zoover ik kan – van wat er gedaan wordt. Maar 't standpunt scheen me zóó strikt-persoonlijk (tot irreëel wordens toe) dat ik me af moest vragen of 't niet verstandiger geweest was om 't persoonlijk te houden!

Al zeven uur zit ik voor mijn tafel en het papier; ik ben er suf van. Ik ga een sterke kop van je koffie zetten. Een zoen op je oogen, liefste,

alles van je

Matthijs.

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA