MATTHIJS VERMEULEN

Thea Diepenbrock

aan

Matthijs Vermeulen

Amsterdam, 4-5 november 1945

4 Nov '45

Lieve Matthijs, ik heb geen Engelsch hoeven praten – ik ben in de pauze naar het "kamertje" gegaan en toen was Boult in zijn hok daarachter. De uitvoering viel me nòg mee, maar er was geen vervoering in. Jo Vincent zingt nooit anders dan p., daar heeft zij zich op gespecialiseerd, maar afgezien daarvan begrijpt zij ook niet, dat, als ergens geen f of ff bij staat, het toch vervoerd kan zijn. Wat een uilskuikens toch, die musici. Ik mag dan vierge zijn en de meeste anderen non-vierges, dit snap ik toch nog beter. In plaats van de aangekondigde Ireland werd er een stuk van Rawthorne uitgevoerd, in '45 gemaakt en gelijkend als 2 druppels water op Strauss. Ook eng? De man is 40 jaar oud, blond en jeugdig, kwam in zijn soldatenpakje op het podium. – Ik zat op deftige Bestuursplaatsen en de stoel naast mij was leeg, want die was voor J. gereserveerd, en toen dacht ik onder die vreeselijk vervelende var. van Elgar hoe het zou zijn als jij daar zat en toen ik bedacht dat we, uit automatische reactie op de verveling, misschien voorzichtig zouden gaan vrijen, kreeg ik de schrik te pakken: zouden wij net zoo smakeloos zijn als andere "jonge" paren? Oòk eng!

Gisteren heb ik Bertus gehoord in de "Müllerin". Een heel gekke gewaarwording, omdat ik het immers zoo honderd maal met hem gedaan heb. Het is geen ontrouw van hem, hij heeft het al die jaren ook al met dit Ital. Jodinnetje gedaan en dat Jodinnetje (een heel uitstekende pianiste overigens, maar modern-neerslachtig en dus on-Oostenrijksch en on-Schubert'sch) is zeer gelieerd met een impresario, en – zoo zit ik er dus, wat je noemt, naast. Van een geestelijk standpunt uit moet ik het jammer vinden dat zij het niet heelemaal goed speelt, maar voor mezelf vind ik het wel prettig, dat ik, àls de menschen het zouden willen hooren, niet overbodig ben!

Nu moet ik vanavond nog naar een piano-avond, den derde van de week! – Ik ben met de pauze weggegaan, was om 9 uur thuis en had 10 min. later mijn stukkie klaar – dat is nog te doen, hè?

5 Nov.

Ik voel niet "iets" van je rythme, maar heel veel. Je kunst van formuleeren is zoo formidabel, dat je er niet aan hoeft te twijfelen of wat je voelt is ook uit de woorden te lezen. Dat met Moeder is eenig! Razend virtuoos. Ik verbaas me nog dat je, als je de kunst van het liefhebben toen al zoo goed verstond, haar niet meer beoefende. Die exclusiviteit is voor mij iets onbegrijpelijks. Hoezeer ik ook met je vervuld ben, het kost me toch niets geen moeite om een avond op een ander verliefd te zijn. Heb jij dat niet? Misschien ook wel, maar je leeft zoo kluizenaarsachtig dat het zich niet voordoet. Ik vroeg me juist af, of ik ook zou kunnen schrijven "L.M. altijd in me". Ik heb zoo'n vreeselijk afgeleid leven, ik moet zoo 100 karweien opknappen en spreek zooveel menschen, dat mijn hoofd voortdurend met andere dingen bezet is. Maar het is toch wel mogelijk, dat je daaronder aldoor in me bent en dat ik het ook zoo zou voelen als ik een stiller leven had. Hoe leeft je dochter? heeft zij vriendinnen in L., wat doet zij 's avonds, zit zij dan bij je, wat beleeft zij, dat jullie zooveel te praten hebt? Want je beschrijft me nu wel dien maaltijd, maar ik begrijp nog altijd niet waar je, bij zoo'n teruggetrokken leven, de stof voor je gesprekken vandaan haalt. Is haar leven niet erg eenzaam? "Zij zal nooit iemand vinden om met haar te praten als ik." Dat heb ik ook altijd gehad. Dat krijg je als het milieu heel gelukkig is. Voor mij is het geen "waar ongeluk", omdat ik J., een tijdgenoot, heb om mee te praten, terwijl jij haar, menschelijkerwijs gesproken, vroeger zult ontvallen. Hoe komt het dat je haar nu het eenige kind van jullie beider bloed noemt? En Josquin dan, je alter ego? Die briefkaart is prachtig. Welk een innigheid en fijnheid van gevoel. Vreeselijk dat die jongen er niet meer is. Hoe is je verhouding met Donald? Die heeft toch ook een alleraardigst gezicht. Vreeselijk knap van Anny vind ik het, dat zij, ondanks de armoede, die er in zekeren zin altijd bij jullie geheerscht heeft, die sfeer van liefelijkheid en van schoonheid bewaard heeft en een zekeren stijl in acht is blijven nemen. Het devies "vrijheid, blijheid" geldt voornamelijk voor diegenen, waar je geen zin hebt je mee te bemoeien, geloof je niet? In mijn eigen gezin zou ik het nooit kunnen toepassen. Ik zou b.v. nooit een kind van me een huwelijk willen laten aangaan, waar ik zelf geen vertrouwen in had. Ik kan een mensch niet onder het motto "vrijheid, blijheid", de sloot in laten loopen. Dat is in strijd met al mijn ideeën van liefde. Maar gewoonlijk wordt dat mijn tyrannie genoemd. Jij hebt dat, dunkt me, wel, die losheid van je kinderen, dat je ze maar laat doen wat ze zelf willen. Met jongens zal het ook wel niet anders mogelijk zijn.

Wegens Allerheiligen zal ik morgen je verhandeling nog wel niet krijgen. Je schroom om je gedachten aan een ander mee te deelen is wonderlijk, juist gezien in het licht van dat geweldige vermogen tot formuleeren. Dat vermogen is er dus eigenlijk heelemaal voor niets, want met het firmament hoef je niet te spreken in woorden. En wat deed je al die 12 jaar toen je 2 feuilletons per week schreef? Schreef je toen niet je eigen gedachten neer? Of voelde je aan één stuk door dien onverzettelijken schroom? Ik begrijp het niet. Is het hoogmoed? Of overgroote kwetsbaarheid? Angst om niet begrepen te worden? Dit laatste, vermoed ik. Als ik je verhandeling nu maar begrijp! Want graag ben ik in je dichte nabijheid en met jouw kleur vermengd, je

Thea

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA