MATTHIJS VERMEULEN

Componist, schrijver en denker

19310525 To van Os aan Matthijs Vermeulen

To van Os

aan

Matthijs Vermeulen

Chernex-sur-Montreux, 25 mei 1931

Chernex 25/5 31

Aan Matthijs Vermeulen.

Ingesloten brief kreeg ik vanmorgen van mijn vriend Dick Waleson, de violist die Uw trio vorige week in den Haag uitvoerde. Het komt mij voor dat dit doodzwijgen inderdaad grooter onderscheiding is dan dat U een welwillend kritiekje zou gekregen hebben van de krant waar U zelf op spuwt!

Toevallig las ik dit vanmorgen in Epictetus:

"Op een feestmaal hebt gij geen uitnoodiging gekregen. Wel, gij hebt den gastheer niet den prijs betaald waarvoor hij zijn maal verkoopt; voor vleierij en gedienstigheden is het te koop. Gelooft gij dat het U van nut is, welnu betaal dan den prijs waarvoor het verkrijgbaar is. Hebt gij dan niets inplaats van die uitnoodiging? Gij hebt nu het bewustzijn niet te hebben geprezen, wien gij niet hebt willen prijzen, en hebt niet noodig gehad voor zijn deur te staan buigen."

Ik weet niet of U inderdaad nog maar aan weinig gelooft, àls het zoo is dan zal dat weinige wèl de moeite waard zijn om er een hoop rotzooi voor los te laten!

Tot de weinige boeken die ik mee hierheen nam (U moet niet denken dat ik voor "tijdverdrijf " in deze gedenatureerde boel zit, ik verdien tijdelijk mijn broodje als "bonne" van een joch –) behoort Uw Klankbord – Ik herlas vanmorgen "buiten de warreling". Wij zijn er tròtsch op tot de "happy few" te behooren waarvoor menschen als U werken. (Toen Dick Waleson Uw trio in studie ging nemen zei hij: denk eens ik ga een werk van joùw vriend spelen!) Daarom zend ik U deze brief van hem.

To van Os

Hotel "les Iris" Chernex sur Montreux

Suisse

[de brief van Dick Waleson aan To van Os luidt:]

Vrijdag

22-5-31

Gisteravond in den Haag een goede avond geweest. We hebben Vermeulen met reusachtig enthousiasme gespeeld en toen het afgeloopen was wist ik niet hoe het geklonken had en het groote succes deed me zoo ontzaglijk veel genoegen voor Vermeulen zooals ik nog zelden beleefd heb. De goede menschen hadden alleen de groote spanning en de bezetenheid ven het stuk gevoeld en waren allemaal heel enthousiast over onze vertolking. Dat deed me zoo ontzettend veel genoegen, omdat we van te voren een brief hadden gelezen van Vermeulen zelf aan zijn oud vriend Ruyneman, waarin hij zei: "hoe is 't mogelijk, dat er aan gene zijde van de horizon nog 3 menschen gevonden zijn die mijn trio hebben willen uitvoeren. Betuig hen mijn hartelijke dank, noem me hun namen en vertel me hoe ze 't zelf vonden en of ze met plezier eraan gewerkt hebben. Schrijf me ook over alle jongere componisten. Ik heb hier geheel het contact met ze verloren. Het gaat me heel slecht, ik leef van een weinig literaire arbeid" etc.

Het was een tragische brief van iemand, die in maar heel weinig dingen nog gelooft.

Daarom deed het me zoo ontzettend veel genoegen dat zijn werk indruk heeft gemaakt.

De spanning en de overtuiging was er van onzen kant. Stel je dus m'n groote verontwaardiging voor toen ik vanavond de Telegraaf las, waarin het werk, dat absoluut het hoogtepunt is geweest van den avond geheel doodgezwegen werd.

Ik begreep eerst nog niet; maar plotseling herinnerde ik me de reden waarom hij daar in Parijs zit te crepeeren (hij heeft nauwelijks geld voor de postzegels van zijn brieven!) Ik herinnerde me z'n fanatieke tijd in A'dam als muziekrecensent van de Telegraaf, hoe hij zelf z'n ontslag heeft moeten nemen en naar Parijs is gegaan. Ik wist ook dat ze na 5 jaar weer bij hem aangeklopt hebben, hem tegen een salaris van f 8000.- aangeboden hebben weer terug te komen en hoe hij ze toen fier in hun vuile dagblad-smoel heeft gespogen:

"Ik vreet liever de toppen van mijn vingers op dan dat ik jullie brood nog eenmaal accepteer!"

En daarom wordt er over Mathijs Vermeulen niet meer gepraat. Jij fijne kerel, 't is me een behoefte je naam voluit geschreven te zien; hij mag er zijn, 't is een mooie eerlijke naam Mathijs. ... en daarom zwijgt men je dood, kerel, daarom is elk enthousiasme, onze groote entrain en overtuiging, onze spanning niet voldoende geweest om Holland op z'n smalst te ontwapenen.

Eén schrap van de redactie en je leeft niet meer voor ze. Godverdomme ,'t is eigenlijk het grootste compliment dat ze je aan kunnen doen.

Dit en niet meer kan ik schrijven vanavond.

Dick.

Verblijfplaats: Amsterdam, Bijzondere Collecties UvA