Matthijs Vermeulen
aan
J.W.F. Werumeus Buning
Bougival, 19 juli 1921
Bougival
19 juli 1921
Dindsdagmiddag
Beste Jobs,
Gisteren kwam je telegrafische postwissel. Mijn tweede brief naar de Keienberg was al weg. Het bedrag was 1852.- francs. Daar ik den koers niet meer juist ken, weet ik niet, hoeveel guldens erin vertegenwoordigd zijn.
Anny en ik danken je met alle vriendschap van ons hart. Te midden van verschillende slechte, ontmoedigende berichten was dit eene opbeuring; ik had er echter wel een brief bij willen hebben.
De vorige week, na een vermoeienden en zeer heeten dag in Parijs, zijn wij H.M.C. Holdert op gaan zoeken. Het was de dag na 14 juillet, H.M.C. had niet kunnen slapen en deed op 't moment, dat wij kwamen juist een tonisch dutje. Wij werden zeer beminnelijk ontvangen door Mevr. H., met wie ik echter niet over zaken kon spreken. Ik schreef H.M.C. den dag daarop een brief, waarin ik hem de wijze van medewerking uiteenzette, waarover jij en ik samen in Amsterdam onderhandeld hadden en hem tegelijker tijd eene niet geringe moeilijkheid vertelde (dadelijk daarover aan jou) het aan hem zelf overlatende of hij het de moeite waard vond mij te helpen. Vanochtend kreeg ik 't volgend briefje: "Geachte Heer Vermeulen, − Voel niets voor een Uwer verzoeken. Met beleefde groeten ook aan mevrouw Uw HMC" − Dat is niet prettig en niet vriendelijk niet waar? Ik heb hem een kort briefje met een beetje galgenhumor teruggeschreven, een achterdeur voor hem openlatend, als hij wil bekeeren tot gentleman. Omdat niets onmogelijk is bij H.M.C. moet je er geen woord over reppen op de krant, tot je het zelf hoort dunkt me van de favoriet-satellieten.
Je geldzending, hoe welkom ook heeft ons niet uit de zwarigheden kunnen helpen, − en daarover schreef ik nog aan H.M.C. Men verkoopt hier aan vreemdelingen slechts voor ½ contant en de rest (met borg) in 8 à 10 maanden. Dat was onmogelijk voor ons. Ten eerste hebben wij de contanten niet. Ten tweede heb ik geen borg. Ten derde kan ons budget geen afbetaling lijden in 8 à 10 maanden. Ik had voor een buitengewoon summaire meubileering van ons huis, bedden, lakens, handdoeken, potten, pannen, vaatwerk, handdoeken, alles inbegrepen (wij hebben géén andere eigendommen dan ons lijfgoed en lakens + dekens voor de kinderen) voor alles dus heb ik 4000 francs noodig. Dat is werkelijk niet veel, als men niets heeft. − Ik vroeg het sommetje eerst aan Rik, omdat ik me altijd op het standpunt stel, dat een vriend het recht heeft om boos te worden, wanneer men hem overslaat, waar hulp noodig is. Maar Rik telegrafeert mij, even kort als de andere schrijft: "je n'y pense pas" en schrijft mij bovendien twee vrij bittere brieven. Ik heb mij dus vergist en er zal wel eene psychologie zijn om zijn slecht genuanceerde afwijzing te verklaren. Ik vroeg nu dezen ochtend aan Staal of hij kans zag mij op eene of andere wijze aan die f 1000.- te helpen. Het "Boek" dunkt me zal toch wel zooveel opbrengen, dat ik bij vrienden voor die som crediet heb.
Rik verwijt mij o.a., dat ik me niet aan de afspraak gehouden heb van "twee jaar werken op een dorpje in Gelderland" toen ik hem schreef om eene subsidie. Bon Dieu! Ben ik niet verplicht verder te zien dan twee jaren? d.w.z. tot herfst volgend jaar? Wat heb ik nog te verwachten van, of in, Holland, van de mensen wel te verstaan, die "werk" geven? Gij ziet het aan het antwoord van Holdert. Daarin, dunkt mij, ontploft de jaren lange opgekropte tegenzin van hem jegens mij. Ik heb altijd het gevoel gehad, dat ik mij aan de Telegraaf handhaafde tegen den zin van dien opper-directeur, en ik geloof dat ik mij niet bedrogen heb. Hij doet niet anders dan de muzikale pontifen. En misschien zullen nog andere pontifen evenzoo doen. Daarom desillusioneerde me de krasse en bittere afwijzing van Rik werkelijk geweldig. Ik ben heusch niet heelemaal voor mijn pleizier hier heen gegaan. Integendeel. Het gevoel van balling te zijn zal zich mettertijd nog wel sterker accentueeren. Ik was toch ook niet de eerste-de-beste in Holland. En wat kon ik er nog doen? Wat had ik daar nog te hopen, behalve van een paar vrienden?
Ik zou wel graag van je weten, hoe onze rekening courant bij jou nu staat. Hoeveel er van de piano-verkoop nog over is. En tot welken datum juist wij met onze f 250.- per maand geholpen zullen worden. Het is voor mij natuurlijk van gewicht dat precies te weten.
Om aan dit veel te dure hotel-leven een einde te maken, en in afwachting van het antwoord van Staal (misschien kun jij ook wat doen) zijn wij van ochtend in Bougival een slaapkamer gaan huren, een gemakkelijke stoel voor Anny, een keuken-tafel, een wit-houten tafel om aan te schrijven, drie gewone stoelen en een één-pits-gasstel voor 200 francs per twee maanden! Wij hebben moeten koopen: handdoeken, vaat-doeken, lakens, sloopen, één deken, één tafelkleedje, gordijnen, te samen (mèt de huur der meubels) voor 663,75 francs. Morgen wordt dat betaald en morgen vertrekken wij hier. Vaatwerk hopen wij wat te leenen; een paar borden en kopjes moeten nog gekocht worden. De hotelrekening weet ik nog niet. Die wordt morgen ook betaald. Dan blijft er voorloopig nog geld genoeg over. Maar ik hoop, dat van jouw kant de maandelijksche f 250.- op 1 Augustus zonder stoornis kan komen.
Jullie zult ons misschien niet slim vinden, dat wij geen gemeubeld huis huurden. Maar c'était à prendre ou à laisser; kiezen of deelen. Vóór October was er geen enkel gemeubeld huis te krijgen. En na October zou de minste prijs toch 5000.- francs per jaar zijn geweest. Voor een klein gemeubeld huisje in Vaucresson heeft men ons zelfs 5000.- frcs per maand gevraagd. Voor een aardig en geriefelijk huis hier in het dorp 5000.- per drie maanden! Het was òf door een zure appel heenbijten, òf onverrichter zake terugkeeren naar Holland, waar ik niets te doen en niets te verwachten heb.
Voilà; als ik 1000 gulden kan krijgen ben ik door de ergste ellende heen. Op een of andere manier moet ik die hebben, vóór er anderhalve maand om is. Zat Ingenhoven maar niet in Zwitserland. Schrijven is zoo ontzettend omslachtig. Doe voor me wat je kunt.
Anny houdt zich perfect bij al het gesjouw. Hoe gaat het bij jou met Pop en de kleine JanJacob? Veel hartelijks van ons beiden voor jullie
van je toeg.
Thijs
Vanaf morgen is ons adres:
Rue de Vindé No 1
La Celle-St Cloud
Seine et Oise
(Bougival blijft dus voortaan weg van het adres)
Verblijfplaats: Den Haag, Literatuurmuseum